Regaty tradycyjnych żaglowców z Finlandii i okolic każdego roku organizowane są w Helsinkach. Ostatnia edycja imprezy pod nazwą Tervasaaren Tynnyri odbyła się 9 października. Specjalnie dla czytelników Żaglowce.Info relację z niej napisała Silke Brandt, a fotografie wykonał Antti Iiskola.
Silke Brandt, 23.10.2021 r.
Tervasaaren Tynnyri to jednodniowe regaty u wybrzeży Helsinek, w których mogą rywalizować tylko tradycyjne żaglowce – oryginalne lub zrekonstruowane. Wydarzenie, zorganizowane po raz pierwszy w 1988 roku, stanowi uroczyste zakończenie helsińskiego Tygodnia Śledzia, który od ponad 100 lat odbywa się – praktycznie bez zmian – w Porcie Południowym. Tervasaaren Tynnyri tłumaczy się jako „Beczka z Wyspy Smolnej” [to znajdująca się w granicach administracyjnych Helsinek wyspa, na której przez lata znajdowały się magazyny smoły – przyp. KR], ponieważ pusta beczka po lokalnym sznapsie przyznawana jest zwycięskiej załodze jako symboliczny puchar.
Co roku w rywalizacji bierze udział około 15 jednostek, przede wszystkim z Finlandii, ale wśród uczestników można też zobaczyć statki z zagranicy. Stałym gościem jest m.in. estoński dwumasztowiec Hiiuingel, a w 2020 roku przypłynęła piękna Arktika z Islandii. W regatach startują mniejsze jednostki, takie jak pilotówka projektu Colina Archera Pitkäpaasi (z 1898 roku) i Vera-Violetta (zbudowana w 1975 roku według planów z 1893 roku), tradycyjne bałtyckie galeasy, takie jak Astrid (z 1947 roku), Inga-Lill (rocznik 1948) i Vivan of Kotka (powstała w latach 1947-49), a także większe 3-masztowe żaglowce: szkuner gaflowy Kathrina (również z lat 1947-49) i Svanhild (z 1948 roku), który w 2017 roku został przetaklowany z galeasa na szkuner urejony. Jednym z najstarszych i najszybszych uczestników jest jedyny we flocie statek o stalowym kadłubie: biała Joanna Saturna (z 1903 roku). Z reguły dobrze radzi sobie także piękny galeas Albanus z Mariehamn na Wyspach Alandzkich (replika jednostki z 1904 roku, zwodowana w 1988 roku).
Aby tak różne żaglowce mogły rywalizować, stosuje się system przelicznikowy. Co ciekawe, premiuje on jednostki, które zgłaszają się do regat po raz pierwszy, dając im spory handicap, by zwiększyć ich szanse na wygraną. Tak było np. w 2016 roku, gdy szkuner Inga-Lill dołączył do regat po długoletniej przerwie. Z kolei tytuł pierwszego na mecie (line honours) często trafia do większych żaglowców – Joanny Saturny, Kathriny czy Astrid, której załoga zawsze bardzo poważnie podchodzi do ścigania.
Tervasaaren Tynnyri organizowany jest zawsze na zakończenie oficjalnego sezonu i często odbywa się przy silnych jesiennych wiatrach. W tym roku na żaglowcu Alexandra – posiadającym największy grot w Finlandii – złamał się maszt, prawdopodobnie bezpośrednim powodem były fale wywołane przez przepływający w pobliżu prom. Żaglowiec zdołał na silniku wrócić do portu. Na szczęście nikomu nic się nie stało.
Tegorocznym zwycięzcą została Ingrid, tradycyjny, dwudziestowieczny kuter, zbudowany w 1932 roku w stoczni Frederikssund Skibsvaerft w Danii. Przez 60 lat służył jako statek rybacki na wodach cieśnin Kattegat i Skagerrak oraz na Morzu Północnym. W latach 1995-2002 Ingrid została gruntownie wyremontowana i przebudowana na żaglowiec. Otaklowano ją w starym suchym doku w twierdzy Suomenlinna. Kadłub jest w całości wykonany z dębu, zaś pokład z dębu i sosny czarnej (Oregon Pine) z detalami z drewna teakowego. Ingrid ma 21,7 metrów długości całkowitej, 4,2 metrów szerokości i 2,3 metrów zanurzenia. Powierzchnia jej żagli to 156 metrów kwadratowych. Portem macierzystym żaglowca są Helsinki.
Dwa tygodnie po regatach część floty żaglowców w Helsinkach wchodzi do suchych doków twierdzy Suomenlinna w celu przeprowadzenia prac konserwacyjnych. Inne statki na zimę zatrzymują się w sercu portu w Helsinkach, przy nabrzeżu Halkolaituri, od początków 17. wieku tradycyjnym miejscu cumowania żaglowców. Drewniane molo w kształcie litery T to konstrukcja, która powstała w 1891 roku. Zarządzane jest przez organizację Helsingin Purjelaivasatamayhdistys ry (Stowarzyszenie Port Żaglowców w Helsinkach). Stacjonujące tam żaglowce należą do różnych organizacji non-profit i przedsiębiorstw prywatnych, m.in. Muzeum Morskiego w Kotce czy stowarzyszenia propagującego morską historię Stella Polaris ry.
Silke Brandt
23.10.2021 r.
Fotografia w nagłówku: Antti Iiskola
* Silke Brandt żeglowała na fińskim szkunerze TS Helena (FIN), pracowała również w załogach stałych kilku holenderskich żaglowców tradycyjnych (m.in. Pedro Doncker). Jako członek – a obecnie członek zarządu – wspomnianej organizacji Stella Polaris, pływa na galeasie Inga-Lill i pomaga w jego ziemowej konserwacji. Silke – której babcia była Polką – jest też pisarką. Tworzy beletrystykę spekulatywną i marynistyczne horrory. Więcej o niej dowiedzieć się można na jej stronie – tutaj.
* Autor fotoreportażu z regat, Antti Iiskola, pracuje jako informatyk w Helsinkach, a w wolnym czasie fotografuje i żegluje. Jego zdjęcia oddają piękno usianego tysiącami wysepek fińskiego wybrzeża. Warto dodać, że on również ma polskie korzenie. Jego dziadek ze strony matki, Leo Valter Zenjuga, pochodził z Polski. Więcej fotografii Anttiego Iiskoli można zobaczyć tutaj.
Zobacz fotoreportaż z tegorocznych regat tradycyjnych żaglowców Tervasaaren Tynnyri:
To musi być bardzo fajna impreza