Rosyjski czteromasztowiec to największy żaglowiec szkolny świata.

 

Wybudowano go w 1921 roku w stoczni Krupp Germania w Kilonii. Na cześć córki właściciela Friedricha Adolfa Vinnena statek nazwano Magdalene Vinnen II. Pływał pod niemiecką banderą wożąc towary głównie na południowoamerykańskiej trasie dookoła Hornu. W czterech dużych ładowniach przewoził m.in. chilijską  saletrę, brytyjski węgiel, fińskie drewno, a także wełnę i jęczmień. Portem macierzystym żaglowca była w tym czasie Brema. W 1936 roku zmienił armatora na Norddeutscher Lloyd, co wiązało się też z nową nazwą – Kommodore Johnsen (w ten sposób upamiętniono legendarnego we flocie Hapag-Lloyd kapitana Nicholasa Johnsesna) – i nową trasą – po zboże do Australii. Zmienił się też profil jednostki – z towarowego na szkolno-towarowy. W każdym rejsie część załogi stanowili praktykanci, którzy rzuceni na głęboką wodę przyuczali się do zawodu. Ostatnia przedwojenna podróż z Antypodów do Irlandii w 1939 roku trwała 107 dni.

 

 

Po II wojnie światowej statek najpierw na krótko trafił w ręce Brytyjczyków, a potem przekazano go Związkowi Radzieckiemu jako zadośćuczynienie za straty wojenne. Nazwano go na cześć rosyjskiego podróżnika i badacza polarnego – Gieorgija Sedova. Statek był jednak w fatalnym stanie technicznym. Pozbawiony rej, topów, bez śruby, nie nadawał się do samodzielnej żeglugi. W oczekiwaniu na lepsze czasy, lata 1946-51 spędził więc przy nabrzeżu w Liepaji, leżącej w ówczesnej Łotewskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Dopiero w 1951 roku podjęto decyzję o remoncie, a rok później Sedov wyruszył w swój pierwszy rejs pod banderą ZSRR. Między 1957 i 1966 rokiem jednostka przeprowadziła szereg badań oceanograficznych dla radzieckiej Akademii Nauk, głównie na północnym Atlantyku. Regularnym uczestnikiem regat i zlotów żaglowców stała się dopiero w latach 80. Jej znakiem rozpoznawczym był wówczas biały kadłub.

 

 

Czarną barwę (z białym pasem wzdłuż linii pokładu i czerwienią pod linią wody) Sedov zyskał w 2005 roku, by zagrać rolę w filmie o katastrofie innego czteromasztowego barku – Pamira. Niemiecki żaglowiec był ostatnim windjammerem, który po II wojnie światowej kontynuował żeglugę towarową. 22 września 1957 roku zatonął na Oceanie Atlantyckim wioząc jęczmień z Buenos Aires do Hamburga. Podczas huraganu źle zamocowany ładunek przesunął się powodując najpierw przechył, a potem przewrócenie się statku do góry dnem. Z 86-osobowej załogi zdołano uratować tylko 6 osób. O tej tragedii opowiada film „Pamir – ostatni rejs” w reżyserii Kaspara Heidelbacha. Zdjęcia z Sedovem w tytułowej roli nakręcono w Niemczech i na Wyspach Kanaryjskich. Po ich zakończeniu Rosjanie postanowili pozostać przy czarnym malowaniu. Powrót do bieli, z którą statek kojarzony był od początku służby pod banderą Związku Radzieckiego, a potem Rosji, nastąpił dopiero w 2019 roku. Powodem zmiany malowania miała być chęć odróżnienia od Kruzenshterna – drugiego czteromasztowego barku pod kuratelą Bałtyckiej Akademii Rybołówstwa Morskiego w Kaliningradzie.

 

– W 2021 roku Sedov obchodzi setne urodziny i chcemy, żeby na tę rocznicę wyglądał jak biały łabędź – tłumaczy profesor Władimir Wołkogon, rektor kaliningradzkiej uczelni.

 

Zobacz film z przemalowania Sedova:

 

W latach 2012-13 Sedov po raz pierwszy odbył okołoziemski rejs. Wyprawa rozpoczęła i zakończyła się w St. Petersburgu, a na trasie statku znalazły się aż 32 porty. W 2017 roku statek zmienił port macierzysty. Położony na dalekiej północy Murmańsk został zastąpiony przez Kaliningrad. Dla Sedova był to powrót na Bałtyk. Wcześniej, do czasu rozpadu ZSRR, jego portem macierzystym były bowiem Kronsztad i Ryga (od 1981 roku).

 

Krzysztof Romański

Sedov (Rosja)

Długość: 117,5 m
Liczba masztów: 4
Typ: bark
Tonaż: 3432
Rok budowy: 1921
Miejsce budowy: Kilonia
Port macierzysty: Kaliningrad