Jeden z najsłynniejszych żaglowców świata obchodzi czterdzieste urodziny. Meksykański bark Cuauhtemoc wszedł do służby 29 lipca 1982 roku.
Krzysztof Romański, 4.08.2022 r.
W 1968 roku przy nabrzeżu stoczni Astilleros y Talleres de Celaya w Bilbao podniesiono banderę na kolumbijskim barku Gloria. Wydarzenie to zapoczątkowało swoisty boom na żaglowce szkolne w krajach Ameryki Łacińskiej. Kilka lat później podobny – tyle że większy – bark u Hiszpanów zamówił Ekwador (wszedł do służby w 1976 roku jako Guayas), potem Wenezuela (w 1979 roku w dziewiczy rejs wyruszył Simon Bolivar), wreszcie przyszedł czas na Meksyk. Wzorem dla wszystkich tych barków był niemiecki Gorch Fock. Na bazie jego założeń konstrukcyjnych projekty kolejnych żaglowców opracowało madryckie biuro Senermar.
24 lipca 1981 roku w Bilbao położono stępkę meksykańskiego barku. Kadłub zwodowano 9 stycznia 1982 roku, a 29 lipca tego roku gotową jednostkę z wielką pompą przekazano zamawiającemu. Stało się za dość życzeniom meksykańskich marynarzy – długi na 90,5 m Cuauhtemoc jest największym z serii czterech barków zbudowanych przez stocznię Astilleros y Talleres de Celaya. Od starszego Simona Bolivara jest dłuższy aż o 8,5 m! Od poprzedników różni się też bardziej klasycznymi liniami oraz stonowaną nadbudówką, która nie dominuje sylwetki okrętu.
Żaglowiec często określany jest mianem „rycerza mórz” (El Caballero de los Mares) i ambasadora Meksyku na świecie. Nazwa Cuauhtemoc w języku azteckim oznacza „tego, który zstępuje jak orzeł”. W takiej pozie ostatniego cesarza Azteków przedstawia galion żaglowca – z tarczą, maczugą i pióropuszem z piór kwezala herbowego, w mitologii prekolumbijskiej ptaka symbolizującego wolność.
Okręt na trzech masztach nosi 23 żagle o łącznej powierzchni ponad 2300 m kw. Przy sprzyjających warunkach może rozwinąć prędkość 18 węzłów. Walory te udowadniał wielokrotnie. Trzy razy zdobywał prestiżowy Boston Teapot Trophy (w latach: 2002, 2003 i 2013), miał też okazję triumfować w The Tall Ships Races – w 2012 roku wygrał trzeci etap regat, pokonując m.in. Fryderyka Chopina.
Popisowym numerem meksykańskich żeglarzy stały się parady rejowe na wejściu i wyjściu z portów. Podobnie jak pozostałe żaglowce latynoamerykańskie, Cuauhtemoc słynie z iluminacji masztów, rej i kadłuba. Przez dekady do podświetlania używano setek białych żarówek. W 2020 roku dodano do nich oprawy świetlne, dzięki którym maszty można oświetlić jednolicie, dobierając barwy w zależności od okoliczności. Najczęściej są to kolory Meksyku – fokmaszt iluminowany jest na czerwono, grotmaszt na biało, a bezanmaszt na zielono.
Oprócz kadetów i kadetek (kobiety pływają na Cuauhtemocu od 2012 roku) oraz załogi stałej, w rejsy z reguły ruszają też zawodowi muzycy, którzy występują w odwiedzanych portach podczas przyjęć na pokładzie. W repertuarze zespół ma tradycyjne utwory meksykańskie, na czele z Guantanamerą i Cielito Lindo (w Polsce na melodię tej pieśni grano Teraz jest wojna w filmie Zakazane Piosenki).
Cuauhtemoc jest pierwszym żaglowcem szkolnym w historii meksykańskiej marynarki wojennej, ale nie pierwszym okrętem pod tą nazwą. Imię ostatniego władcy Azteków nosił wcześniej niszczyciel klasy Fletcher, który Meksyk nabył od USA w 1970 roku.
4 sierpnia 1982 roku meksykański bark wyszedł w dziewiczy rejs – z Bilbao popłynął do macierzystego Acapulco, które osiągnął 18 września. Od tamtej pory, jak obliczyli kronikarze żaglowca, przepłynął on 829 758 mil morskich, odwiedził 217 portów w 63 krajach (w tym pięciokrotnie Polskę), a w morzu spędził 6 431 dni.
Krzysztof Romański
4.08.2022 r.
Zdjęcie w nagłówku: Krzysztof Romański