Po jednej stronie basenu ławica rybackich łódek kołysze się leniwie, obijając sobie drewniane burty. Czyściutkie, świeżo pomalowane, bliżej im do muzealnych eksponatów, niż narzędzi codziennej pracy. Nad lasem masztów eleganckich żaglówek stojących po drugiej stronie górują sylwety motorowych mega-jachtów. Symbole niewyobrażalnego bogactwa właścicieli, równie dobrze mogłyby pełnić rolę statków pasażerskich. Barwne elewacje kamienic mienią się w popołudniowym słońcu. Różowe, koralowe, beżowe, karmazynowe. Ich mieszkańcy chowają się przed światem za oliwkowymi okiennicami.

W każdej innej lokalizacji budynki sprawiałyby wrażenie majestatycznych. Tu ich blask przytłumiony jest obecnością potężnego sąsiada – Wzgórza Zamkowego, porośniętego piniami, palmami i kaktusami. Przez stulecia wejścia do portu ze szczytu strzegła warowna forteca. Zburzono ją na polecenie Ludwika XIV, po tym jak w osiemnastym wieku Niceę zdobyli Francuzi. Dziś stroma góra jest parkiem ze sztucznym wodospadem, placem zabaw i doskonałym punktem widokowym. Wielu nicejczyków wybrało właśnie to miejsce, by obserwować jak peruwiański okręt powoli odbija od nabrzeża.

Mimo wczesnego popołudnia i roboczego dnia, pożegnać „Union” przyszło kilkaset osób. Wizyta żaglowca była dobrze nagłośniona, liczne relacje ukazywały się w miejscowej prasie i telewizji, co zaowocowało ogromnym zainteresowaniem i świetną frekwencją.

Przez cztery dni mieliśmy na pokładzie prawie dziewięć tysięcy zwiedzających. To rekord – cieszy się Sebastian Calderon, oficer prasowy okrętu, odmachując w kierunku postaci tłoczących się na brzegu.

Stoimy na śródokręciu, pośród nas skupione twarze kadetek i kadetów ustawionych w dwa rzędy. Wszyscy w jednakowych strojach – bluzach w biało-czerwone, poziome pasy, śnieżnobiałych spodniach i trampkach. Na dłoniach czarne rękawiczki pozbawione palców. Wtem ciepłe, styczniowe powietrze przeszywają melodyjne gwizdki. Tu rozkazy wydaje się za pomocą bosmańskich świstów. Nikt nic nie mówi, nie pada nawet słowo, lecz każdy wie co robić. Załoga w lot chwyta sens tej pozornej kakofonii. Kadeci kolejno podchodzą do want na obu burtach i po sznurowych drabinkach ruszają zwinnie, choć bez pośpiechu, na maszty, by chwilę potem rozejść się po rejach. Trzeba ledwie kilku minut, by wszystkie piętra zostały równomiernie obsadzone.

Parada rejowa na dawnych żaglowcach była znakiem pokojowych zamiarów, wszak stojąc na rejach trudno byłoby przeprowadzić abordaż. Peruwiańczycy praktykują ten zwyczaj podczas wejść i wyjść z portu, co sprawia piorunujące wrażenie. Nicejczycy na nabrzeżu również wydają się zachwyceni. A gdy z wysokości masztów słyszą znajome słowa i melodię, zachwyt miesza się z zaskoczeniem. Hymn Francji wyśpiewany przez peruwiańskich kadetów to ostatnia rzecz, jakiej mogli spodziewać się żegnający „Union” miejscowi. No bo jak wyjaśnić znajomość tekstu „Marsylianki” u przybyszów zza oceanu? – Śpiewamy hymny każdego kraju odwiedzanego w rejsie dookoła świata – tłumaczy mi mój przewodnik, który oprócz obowiązków oficera prasowego na okręcie pełni też rolę szefa protokołu dyplomatycznego. Postawny, elegancki mężczyzna średniego wzrostu w oficerskiej czapce i czarnym mundurze. Osób w podobnych uniformach najwięcej kręci się wokół mostka, na nadbudówce przed którą stoi monstrualne, drewniane koło sterowe.

***

Wśród oficerów jest kilka kobiet, dostrzegam też młodzieńca, który wygląda jak z innej bajki. Niby ten sam mundur, niby identyczna czapka, ale… skąd ten rudy zarost i jasna karnacja? Na południowoamerykańskim żaglowcu to rzecz nieco egzotyczna. Z daleka przyglądam mu się w milczeniu. Gdzieś widziałem tę twarz. Hmmm… Już wiem! Książę Harry. Mam przed sobą człowieka, który mógłby zagrać sobowtóra brytyjskiego arystokraty. W pierwszej chwili wydaje mi się to zaskakujące, ale z drugiej strony, może nie powinno dziwić? Przecież multietniczny naród peruwiański współtworzyły pokolenia imigrantów z Europy. Również Polacy, na czele z budowniczym kolei transandyjskiej – Ernestem Malinowskim. Polskie nazwisko – Kuczyński – nosił nawet jeden z poprzednich prezydentów kraju. Rozwikłanie zagadki peruwiańskiego Barbarossy odkładam na później, bo na rufie trwa krzątanina. Osiem osób w biało-czerwonych pasiakach mozolnie stara się wciągnąć pod gafel ogromną banderę. Figlarny wiatr nie zamierza ułatwiać im zadania, oplatając materiał wokół liny. Wiedząc, że patrzą na nich setki par oczu, w tym ta jedna – kapitańska – w wysiłki załogantów wkrada się nerwowość. Ciągną jeszcze mocniej, gwałtownie potrząsają linami, chcąc jak najszybciej uporać się z zadaniem. Wreszcie im się udaje. W nagrodę wiatr niespiesznie wypełnia czerwono-biało-czerwoną flagę, która furkocząc powiewa za rufą. Jest tak wielka, że bez trudu mogę rozpoznać detale umieszczonego na środku godła kraju – wikunię andyjską, drzewo chinowe i róg obfitości. – Mówimy na nią „bandera monumental”. Jej powierzchnia ma 486 m kw. Dwadzieścia siedem metrów długości, osiemnaście szerokości. To więcej niż boisko do koszykówki – z dumą wylicza Sebastian Calderon. Ktoś stojący na końcu falochronu macha taką samą, choć wielokrotnie mniejszą flagą, podczas gdy biały kadłub dostojnie mija główki nicejskiego portu. Tuż za nimi spotyka flotę mydelniczek – jachcików klasy optimist, które z racji prostokątnych kształtów budzą łazienkowe skojarzenia. Żeglarski narybek miejscowego klubu właśnie kończy trening. Młodzi zawodnicy machają do nas wesoło. Z daleka to musi wyglądać osobliwie – masywny żaglowiec otoczony malutkimi żagielkami.

Z postawionymi żaglami trójkątnymi – sztakslami – i praktykantami wciąż stojącymi na rejach, „Union” zaczyna defiladę wzdłuż Promenady Anglików. To reprezentacyjny deptak stolicy Lazurowego Wybrzeża, którego budowę finansowo wsparli brytyjscy bogacze przyjeżdżający tu na zimowy wypoczynek w dziewiętnastym stuleciu. Suniemy obok różowej kopuły hotelu Negresco, ulubionego przez królów i prezydentów, którego piąte piętro przeznaczone jest dla VVIP-ów, czyli bardzo, bardzo ważnych osób. Nad nami nisko przelatuje pasażerski samolot. Przed chwilą wzbił się z nicejskiego lotniska, którego pas startowy graniczy z Zatoką Aniołów. Wygrzewając twarz w słońcu (ile dałbym za taki styczeń w Polsce!), nie chce mi się wierzyć, że już za kilka godzin nasz kurs ma się przeciąć ze sztormem.

***

Mieszkam w czteroosobowej kabinie z ciasną, ale własną łazienką. Na „Union” to standard. Tu nie ma wieloosobowych kubryków z hamakami. Uznano, że codzienne zmaganie się z morzem jest na tyle istotnym czynnikiem hartującym charaktery, że nie trzeba przyszłym oficerom dodatkowo fundować spartańskich warunków bytowych. Na dłuższych ścianach prostokątnej kajuty umieszczono po dwie koje ze stalowo-niebieskimi zasłonkami, krótsze ściany zabudowano drewnianymi szafkami – po jednej dla każdego lokatora. Jak na warunki morskie, miejsca tu całkiem sporo. Wybrałem dla siebie górną koję, na dwóch dolnych ulokowali się moi kompani. Pierwszy z nich nazywa się Jose Luis Sandoval. Krótko ostrzyżone krucze włosy z grzywką delikatnie opadającą na czoło, ciemne oczy i karnacja. Jest świeżo po studiach, kształcących kadry dla peruwiańskiej dyplomacji. To jego pierwsza misja, rodzaj przetarcia przed wysłaniem na zagraniczną placówkę. Tak jak ja, zaokrętował w Nicei. Ma dbać o jak najlepsze relacje ze służbami konsularnymi w odwiedzanych przez „Union” portach. Po drugiej stronie kabiny ulokował się Jean-Baptiste Bernard. Młody, wysoki kadet francuskiej Akademii Marynarki Wojennej, którego w rejs na peruwiańskim żaglowcu wysłano w nagrodę za świetne wyniki na studiach.
– Fajne masz wakacje – śmieję się.
– Ależ nie! – obrusza się Francuz. – Dla mnie to część praktyki. Jestem tu na służbie, mam normalne wachty z oficerami na mostku. To ciekawe doświadczenie móc zobaczyć i porównać, jak działa marynarka innego państwa – tłumaczy żywo gestykulując.
– A jak ci się podobała „Marsylianka”? – pytam zmieniając temat.
– Szok! Naprawdę się nie spodziewałem. Czasami było słychać, że śpiewają osoby, które nie rozumieją słów, tylko nauczyły się ich na pamięć, ale to nieistotne. Liczy się gest. Byłem autentycznie wzruszony. Czułem ciarki na plecach – zapewnia Jean-Baptiste.

Czwarta koja pozostaje pusta. Nie narzekamy. Przeciwnie. Przynajmniej jest gdzie położyć rzeczy, które nie mieszczą nam się w szafach. W naszej międzynarodowej kabinie nie ma jednego obowiązującego języka. Z Francuzem staram się rozmawiać po francusku, z Jose Luisem po hiszpańsku, co miejscami powoduje lapsusy.

– Pierwszy raz na morzu? – zagaduję Peruwiańczyka w jego języku.
– Mówi się „el mar”, a nie „la mar”. W hiszpańskim morze jest rodzaju męskiego – koryguje mnie dyplomata.
– Serio? Zabawne, przed chwilą rozmawiając z Jean-Baptistem mówiłem „la mer”. Wygląda więc na to, że gdzieś tu przebiega granica, po przekroczeniu której morze z kobiety zmienia się w mężczyznę – mówię wskazując na podłogę naszej kabiny. Naraz do rozmowy włącza się Francuz: – Panowie, czy to ważne? Mamy XXI wiek.

***

Morze Śródziemne w zimie potrafi być śmiertelnie groźne. Wystarczy wspomnieć katastrofy polskich jednostek: żaglowca „Zew Morza” w grudniu 1981 roku czy drobnicowca „Kudowa Zdrój” w styczniu 1983 roku. Nasz rejs oczywiście odbywa się w mniej dramatycznych okolicznościach, ale wkrótce po wyjściu z Nicei słoneczna aura Lazurowego Wybrzeża pozostaje ledwie wspomnieniem. Dookoła szarość, stalowe chmury wiszą nisko nad horyzontem, wicher zabiela grzbiety fal. Wiatr dudni tak, że stojąc na mokrym pokładzie trudno rozmawiać. Chowamy się więc do sterówki. – Sztormowo będzie przez najbliższe dwa dni. Potem powinno być już lepiej – mówi Hernan Ponce Galvez-Durand, oficer odpowiedzialny za manewry, spoglądając na ekran z mapą pogodową zalaną czerwono-brązowymi plamami. – Niestety, wiatr wieje nam prosto w dziób, więc o użyciu żagli rejowych nie ma mowy. Ale postawiliśmy wszystkie sztaksle, co daje nam większą stabilizację. Zresztą, okręt w ogóle jest bardzo dzielny, dobrze sobie radzi na falach – tłumaczy spokojnym tonem, co sprawia, że nie sposób mu nie wierzyć. Hernan Ponce Galvez-Durand związany jest z „Union” od samego początku. Darzy bark miłością bezwarunkową i jak mało kto zna jego silne i słabe strony. To on nakreślił taktykę rejsu, który przyniósł Peruwiańczykom pierwsze w historii trofeum Boston Teapot Trophy.